Dziś co nieco o patologii wikłającej statystycznie niewielką ilość ciąż. Konflikt serologiczny czyli inaczej choroba hemolityczna płodu i noworodka.
Konflikt serologiczny w zakresie czynnika Rh jest zjawiskiem, które może pojawić się wyłącznie w przypadku, gdy matka dziecka ma grupę krwi ujemną (Rh-), a ojciec dodatnią (Rh+). Dziecko może odziedziczyć czynnik Rh po mamie lub po tacie. Gdy dziedziczy po mamie nie dzieje się nic niepokojącego. Natomiast jeśli odziedziczy po tacie organizm matki może wytworzyć reakcję obronną, ponieważ pojawi się w nim „ciało obce” – czynnik Rh.
Gdy rodzi się pierwsze dziecko z czynnikiem Rh dodatnim, mama w czasie do 72 godzin po porodzie dostaje zastrzyk z immunoglobuliną, który ma zapobiec wytworzeniu w jej organizmie przeciwciał. Zastrzyk ten powinno dostać każda kobieta z grupą Rh ujemną, która straciła ciążę (na dowolnym etapie) lub urodziła dziecko z czynnikiem Rh dodatnim. Badania mówią, że w 85% przypadków zastrzyk zapobiega pojawieniu się przeciwciał w kolejnej ciąży. U 15% kobiet pomimo podania zastrzyku przeciwciała w kolejnej ciąży pojawią się. Badanie na obecność przeciwciał wykonuje się w ciąży u mam Rh- trzykrotnie, ponieważ mogą się one ujawnić na różnych etapach ciąży.
Konflikt serologiczny jest tylko wtedy, gdy w krwi matki pojawią się przeciwciała. Mama, która ma grupę Rh- nie powinna z góry zakładać i mówić, że ma konflikt serologiczny, ponieważ dopóki nie zostaną wykryte przeciwciała, jest to nieprawdą.
Gdy badanie krwi potwierdzi obecność przeciwciał, ich poziom będzie kontrolowany co ok.3 tygodnie. Dodatkowo od ok.20 tygodnia ciąży za pomocą badania USG będzie kontrolowany przepływ w tętnicy środkowej mózgu. Prędkość przepływu pokazuje, czy dziecko zaczęło reagować na obecność przeciwciał czy nie. Im szybszy przepływ tym większa anemia u dziecka. Wynika to z tego, iż przeciwciała obecne w krwi matki w większym lub mniejszym stopniu niszczą czerwone krwinki dziecka, powodując u niego niedokrwistość.
Najczęściej jednak poziom przeciwciał jest na tyle niewielki, że organizm malucha nie odczuwa ich obecności i nie ma niepokojących objawów niedokrwistości.
Bardzo rzadko zdarza się, że konflikt serologiczny prowadzi do ciężkiej choroby hemolitycznej płodu. Gdy problem zostanie wykryty wystarczająco wcześnie płód jest leczony poprzez przetoczenie krwi bogatej w czerwone krwinki. Wykonuje się wówczas transfuzję dopłodową przez brzuch matki do naczyń krwionośnych w pępowinie lub bezpośrednio do organizmu dziecka. W zależności od reakcji dziecka i jego stanu transfuzje mogą być powtarzane. Jeszcze 20 lat temu dla takich dzieci nie było ratunku, lekarze liczyli się z tym, że taki płód prędzej czy później obumrze, gdy w mózgu stworzy się rozległy obrzęk. Postęp medycyny sprawił jednak, że obecnie możemy takie dzieci leczyć, ratując ich życie.
Dzieci z konfliktu serologicznego zawsze rodzą się przed wyznaczonym terminem. W zależności od wartości przeciwciał, stanu dziecka i przebiegu choroby poród wywoływany jest kilkanaście dni lub nawet kilka tygodni przed spodziewanym terminem. Dzieci z konfliktu po porodzie leczone są fototerapią, aby możliwie ograniczyć i zatrzymać rozpad czerwonych krwinek spowodowany postępującą żółtaczką patologiczną. W przypadku gdy fototerapia okaże się za mało skuteczna dokonuje się przetoczenia krwi – transfuzji wymiennej lub uzupełniającej.
Dzięki leczeniu w pierwszych dniach życia dzieci obarczone konfliktem serologicznym najczęściej wracają w pełni do zdrowia. Choroba z okresu prenatalnego na szczęście nie wpływa negatywnie na ich dalsze życie.